Đứng trên đỉnh cột cờ Lũng Cú, phóng tầm mắt về triền núi xa xa sẽ thấy những ngôi nhà nhấp nhô trong sương mù bao phủ, đó là làng định cư Lô Lô Chải (xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, Hà Giang)

Một nét văn hóa được biết đến nhiều ở người Lô Lô là những bộ váy áo. Những bộ váy đã được du khách Việt Nam và cả nước ngoài tìm lên tận bản để đặt mua, một bộ giá từ 3 triệu đồng. Nhưng con gái, phụ nữ Lô Lô chưa bị “thương mại hóa” như ở nhiều vùng miền núi nổi tiếng du lịch khác. Phụ nữ Lô Lô còn hồn nhiên và trong trẻo lắm. Gặp khách lạ họ còn cúi đầu, che mặt, thậm chí còn chạy vì… ngượng.

Bé gái Lô Lô. (Ảnh Nguyễn Thành Luy)

Bên bếp lửa hồng. (Ảnh Nguyễn Thành Luy)

Những bộ váy như thế này thường được đặt mua với giá vài triệu đồng. (Ảnh Khoa Linh)

Thiếu nữ Lô Lô giữa cánh đồng hoa. (Ảnh Nguyễn Thanh Luy)

Họ không dệt quần áo để bán. Ai thích thì tự động hỏi mua, tự đặt cho họ dệt, may. Những bộ quần áo đã được cả các nhà tạo mẫu tìm lên để nghiên cứu, chuyển thể. Chúng tôi hỏi chị Xuyến là có bán áo không thì chị cười, lắc đầu. Hỏi có bán vòng bạc không, chị cũng lắc đầu. Hỏi chị rằng ai dạy chị may áo, chị bảo, người già dạy cho người trẻ. Con gái, phụ nữ Lô Lô cứ thế tự may theo bí quyết thôi. Nếu may cấp tốc thì 3 tháng xong một bộ, nếu làm từ từ thì 6 tháng mới xong.

Các bạn trẻ khi đi du lịch Hà Giang rất thích thú khi được khoác lên mình bộ trang phục truyền thống này. (Ảnh An Vu)

Những bộ trang phục truyền thống được may khá tỉ mỉ và chi tiết. (Ảnh Khoa Linh)

 Người Kinh tự hào với trống đồng Đông Sơn, trống đồng Ngọc Lũ thì từ lâu tất cả chúng đã nằm hết trong các bảo tàng. Còn trống đồng Lô Lô thì đang hàng ngày hiện hữu trong trong sinh hoạt tín ngưỡng và nghi lễ của dân tộc này…

 

Bộ trống đồng Lô Lô gồm hai chiếc là trống đực và trống cái. (Ảnh Văn Song Nguyễn)

Mỗi bộ trống đồng Lô Lô gồm có hai chiếc: trống đực và trống cái; trống cái luôn to hơn trống đực. Điểm đặc biệt nhất của trống đồng Lô Lô chính là những lỗ tròn thủng trên mặt trống. Khi đánh trống, người ta treo trống đực và trống cái quay mặt vào nhau, 2 tay cầm hai dùi đánh 36 điệu. Người đánh trống phải được lựa chọn, đó là những người đàn ông chưa vợ và nếu có vợ thì vợ phải không trong thời kỳ mang thai… .

Trong văn hoá của người Lô Lô, trống đồng là 1 điểm nhấn quan trọng nhất. Cặp trống đồng một đực, một cái được sử dụng trong các dịp lễ hội, cúng thổ thần, tổ tiên và trong đám tang. Với người Lô Lô trống đồng là một báu vật linh thiêng của tổ tiên truyền lại, là biểu tượng sức sống của dân tộc, nối cõi thường với tâm linh. Tiếng trống sẽ đưa linh hồn người chết về thế giới tổ tiên, tiếng trống đồng nối cõi sống với cõi chết…